Dwór w Ulanowicach

[lokalizacja: Polska / opolskie / 50°29′06,9″N 17°12′31,4″E]

W księdze Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Ylyanovitz w szeregu wsi lokowanych na prawie polskim iure polonico.

Według źródeł historycznych, szlachcic Nikolaus Mosche był właścicielem dóbr ulanowickich w 1579 roku. Prawdopodobnie to on, lub jego spadkobierca, jest fundatorem dworu w Ulanowicach.

Dwór w Ulanowicach, który powstał na styku XVI i XVII wieku [budowa rozpoczęta w II połowie XVI w.], jest przykładem architektury renesansowej. W połowie XVIII wieku przeszedł on przebudowę, która nadała mu cechy stylu późnobarokowego. Jest to konstrukcja murowana, zbudowana z kamienia i cegły, pokryta tynkiem. Jego plan jest zbliżony do kwadratu, a budynek jest częściowo podpiwniczony.

Budynek, położony na wzgórzu i skierowany frontem na wschód, został zaprojektowany na planie prostokąta i ma trzytraktowy układ wnętrz. Jest to konstrukcja murowana i otynkowana, z obszernymi piwnicami i piętrem, pokryta dachem czterospadowym z tzw. powiekami.

Dwór ma dwie kondygnacje i jest pokryty wysokim, czterospadowym dachem z nowoczesnymi, falistymi oknami na strychu.

Fasada dworu ma sześć osi, a główne wejście, ozdobione kamiennym portalem w stylu renesansowym, jest asymetryczne.

Wejście do dworu, ozdobione barokowym kamiennym portalem zamkniętym półkolistym łukiem, jest jednym z jego najcenniejszych elementów. Nad portalem znajduje się dekoracja z motywami regencyjnymi i kartusz z herbem, przedstawiającym jelenia i lilie na dwóch tarczach. Herb z jeleniem należy do rycerskiego rodu von Gilgenheimb z Czech, który w XVIII wieku był również właścicielem Frączkowa. Drugi herb prawdopodobnie należał do jego żony. Najprawdopodobniej został umieszczony tam podczas przebudowy dworu w XVIII wieku.

W sieni dworu znajdowały się również dwa portale w stylu renesansowym. W kilku pomieszczeniach zachowały się sklepienia klasztorne i kolebkowe z lunetami z przełomu XVI i XVII wieku, a w niektórych osiemnastowieczne sufity z fasetą i plafonami.

Elewacje budynku są znacznie uproszczone, z narożnikami podkreślonymi przez lizeny. Część okien ma prostokątne obramienia uszate wykonane z tynku, a na tylnej elewacji znajdują się okna z renesansowymi, kamiennymi obramieniami, które są sfazowane od 1/3 wysokości.

Wnętrze dworu ma nieregularny układ i składa się z trzech traktów. Większość pomieszczeń ma płaskie stropy z fasetą i plafonami, ale w dwóch miejscach zachowały się sklepienia: klasztorne z lunetami i kolebkowe z lunetami. W sieni można było zobaczyć dwa kamienne portale w stylu renesansowym.

Obecnie dwór jest własnością prywatną.

Zaniedbany park krajobrazowy, który prawdopodobnie pochodzi z XIX wieku. W pobliżu znajduje się kaplica w stylu klasycystycznym z około 1800 roku. Została zbudowana na planie prostokąta, jest murowana i potynkowana. Jej portyk składa się z czterech kolumn w stylu doryckim, które podtrzymują trójkątny szczyt.

styl architektoniczny: późny barok

architekci:

budowa : II połowa XVI w.

przebudowa : I połowa XVIII w. .

dostępność obiektu: obiekt niedostępny

Forma ochrony: Rejestr zabytków, Ewidencja zabytków

pałac – nr rej.: 901/64; 13.09.1966 r. kaplica – nr rej.: 1586/66 i 28.02.1986 r. park – nr rej.: 132/86.

lokalizacja: 50°29′06,9″N 17°12′31,4″E

linki:

zobacz: KARTA EWIDENCYJNA ZABYTKU

Rezydencja w Ulanowicach była integralną częścią kompleksu dworskiego, który obejmował również kaplicę i park krajobrazowy z sztucznym stawem, otaczającym budynek od strony północnej, południowej i zachodniej. Na południe od wsi, na szczycie najwyższego wzniesienia, otoczonego akacjami, stoi figura z późnego baroku (1724 r.) przedstawiająca Chrystusa Salwatora.

Galeria: